Een fraaie Zuid Duitse Renaissance doosklok Johann Sommer Augsburg, circa 1650

Omschrijving

Augsburg

In de loop van de 16 eeuw ontstond er in Zuid Duitsland, met name in Augsburg en Neurenberg, een klokkentraditie die zich kenmerkt door zeer fraaie afwerking van de behuizing en de uurwerken. Door zeer strenge toelatingseisen van de klokkengildes konden alleen de meest kundige makers meester-klokkenmaker worden. Dit is duidelijk te zien is aan het vakmanschap waarmee de klokken die tot deze traditie behoren zijn gemaakt. De kopers van deze fraaie objecten behoorden tot de hoogste kringen van de maatschappij en het bezit van een dergelijke klok was een statussymbool. Het type klok dat de wijzerplaat bovenop heeft wordt aangeduid met de term ‘doosklok’ of ‘horizontale tafelklok’. De vroegere doosklokken zijn vierkant van vorm terwijl de latere vaak zeskantig zijn. Het is niet moeilijk voor te stellen dat de bewondering en alleen maar groter wordt als de klok langer bekeken wordt. Allereerst valt de fraaie gravering van de wijzerplaat op. Als men door de ruitjes naar het uurwerk kijk zal men ontdekken dat het uurwerk kundig gemaakt is en veel onderdelen zelfs fraai gegraveerd zijn. Als men dan tenslotte de klok omdraait en het bodemdeksel openmaakt, ziet men de uitbundig en prachtig gedecoreerde achterplatine en onderdelen. Een vroege klok, een prachtig en interessant object.

Rozet

De 6.3-cm doorsnee zilveren gegraveerde cijferring heeft Romeinse cijfers en heeft een verguld centrum met een fraai gegraveerde rozet. Rondom de opstaande lunet zijn in de hoeken bloemen gegraveerd. De enkele geblauwd stalen wijzer heeft een tulpvormige punt.

Ketting en snek

Het uurwerk wordt aangedreven door een veerton in combinatie met snek en ketting voor het gaande werk en heeft een gangduur van 30-uur. Het wordt gereguleerd door spillegang in combinatie met een balans. De geschroefde veerton van het slagwerk is zijn mooi gegraveerd met florale krullen evenals de ajour gezaagde lichter. Het slagwerk slaat de hele uren op een bel d.m.v. een genummerde sluitschijf. De onderplatine is voorzien van zeer fraai ajour gezaagde kloven en is gesigneerd Johann Sommer Jenger Augsburg.

Verguld messing

De geprofileerde verguld messing kast is vierkant van vorm. De zijkanten zijn voorzien van glaspanelen die goed zicht geven op het prachtig gemaakte uurwerk. De scharnierende onderplaat waar de bel aan is gemonteerd is verzilverd en staat op hoge gedraaide poten.

Johann Sommer

Er zijn meerdere klokkenmakers bekend met de naam Johann Sommer. Waarschijnlijk is deze klok gemaakt door de klokkenmaker die in 1608 werd geboren en trouwde in 1634. Hij overleed na 1666. Lit.; Jürgen Abeler, Meister der Uhrmacherkunst, pp. 531.