Een Franse Art Deco vernikkelde Reutter Atmos klok, circa 1933

Omschrijving

Reutter patent Atmos

Jean-Léon Reutter ontwikkelde in 1927 zijn eerste prototype van een klok waarvan de veer wordt opgewonden door veranderingen in temperatuur en luchtdruk. Na een aantal verbeteringen kon er in het midden van 1929 begonnen worden met de commerciële productie van de Reutter patent Atmos. Zijn technische hoogstandje was onder andere mogelijk door de torsieslinger te vergroten, daardoor kreeg deze een langere draaitijd en een lager tikgetal. Ook hing hij de balans aan een elinvar draad die ongevoelig is voor temperatuurverschillen wat de accuratesse enorm verbetert. Het uurwerk werd zeer fijn uitgevoerd en voorzien van robijnen waardoor de klok heel weinig energie nodig heeft. De klok heeft slecht 1/1000 van de energie van een conventionele klok nodig. Deze verbeteringen combineerde hij met zijn opwindmechanisme. Dit bestaat uit draaibare trommel waarin een U-vormige glasbuis gevuld met ammoniakgas en kwik is gemonteerd. Door het uitzetten en krimpen van het ammoniakgas verschuift het kwik waardoor de bus draait. Deze draaiing wordt gebruikt om een veer op te winden waarop het uurwerk loopt.
Tussen 1930 en 1938 werden deze klokken onder leiding van Reutter geproduceerd. Daarna nam Jaeger LeCoultre het patent over en modificeerde het mechanisme enigszins. Deze nieuwe productie kwam pas na de Tweede Wereldoorlog van de grond. Daardoor is het aantal Reutter Atmos klokken beperkt gebleven. Er zijn verschillende uitvoeringen qua behuizing. De vernikkelde uitvoeringen zijn relatief zeldzaam omdat ze toen erg ‘modern’ waren. Nu zijn juist deze vernikkelde Art Deco versies heel erg gewild omdat ze in ieder interieur passen en tijdloze uitstraling hebben.

Atmos

De gelakte wijzerplaat heeft opgelegde Arabische cijfers en is gesigneerd ATMOS onder de 12. De geblauwd stalen wijzers zijn van het Breget type. De wijzerplaat heeft een vernikkelde lunet.

Pendule Perpetuelle

Het uurwerk loopt op een veer. Deze veer wordt opgewonden door de draaibewegingen van de trommel die veroorzaakt worden door temperatuurverschillen. Het uurwerk behoeft dermate weinig energie dat het 48 uur blijft lopen bij een temperatuurverschil van één graad. De grote balans die zichtbaar is door het venster onder heeft een draaitijd van 30 seconden. Omdat er altijd wel temperatuurverschillen zijn wordt de klok telkens opgewonden. Daarom noemde Reutter de klok ook wel Pendule perpetuelle. De beugel waarmee het uurwerk in de kast is gemonteerd is genummerd 4350 en heeft een plaatje waarop staat ‘BREVETSJ.L. REUTTER S.G.D.G. MADE IN FRANCE.

Art Deco

De vernikkelde kast heeft glaspanelen aan alle zijden, ook de bovenkant waardoor het mechanisme mooi zichtbaar is. De strakke lijnen en de schuine voet zijn kenmerkend voor de Art Deco, de gangbare zakelijke stijl van de jaren ’20 – ’30 van de twintigste eeuw.