Een Franse gegraveerde vergulde reisklok met ‘chaff-cutter’ echappement, Paul Garnier, circa 1840.

Omschrijving

Paul Garnier

Paul Garnier (1801 – 1853) wordt gezien als de grondlegger van de Franse reisklokken industrie. Hij vond een eenvoudig en betrouwbaar echappement uit waardoor de relatief goedkope klokken goed bleven lopen terwijl ze verplaatst of vervoerd werden. Hij patenteerde dit echappement dat hij ‘echappement à repos’ noemde op 30 september 1830. Hierna zou de reisklokken productie een enorme vlucht nemen in de decennia erna. Het echappement wordt in de Engelstalige literatuur altijd aangeduid met ‘chaff-cutter’. Het is een variant op vindingen van Enderlin en Sully. Direct op de balansas is een halfrond schijfje gemonteerd met een afgeschuinde rand. Twee gangraderen die verspringend van elkaar gemonteerd zijn worden telkens om en om gestopt en doorgelaten waarbij de schuine rand zorgt voor de impuls. Het echappement dat zijn handelsmerk werd is nog altijd geliefd bij kenners en verzamelaars. Na de eerste serie reisklokken (serie 0 en I) bracht Garnier drie types kast uit die naast elkaar geproduceerd werden (serie II, III en IV). Dit is een luxe uitvoering van de serie IV. De kast is voorzien van prachtig graveerwerk ook op de dichte achterdeur met shutters. En het uurwerk heeft zaagslagwerk met uurrepetie terwijl er in deze periode ook klokken met een sluitschijf werden geproduceerd.

de wijzerplaat

De geëmailleerde wijzerplaat heeft Romeinse cijfers en is gesigneerd Paul Garnier Paris. Onder is wijzer van de wekkerinstelling.

Chaff-cutter echappement

Het uurwerk wordt aangedreven door twee veertonnen en heeft een gangduur van acht dagen. De klok heeft het beroemde en door Garnier gepatenteerde chaff-cutter echapement in combinatie met een gladde balans. Het slaat de hele en halve uren d.m.v. zaagslagwerk op een bel. Door op de knop bovenop de kast te drukken wordt het laatst geslagen uur herhaald. De klok heeft een wekker die slaat op de bel en wordt aangedreven door een klein veertonnetje. De achterplatine is linksboven ook Paul Garnier Paris gesigneerd.

Serie IV

De verguld messing kast wordt bekroond door een geschulpt handvat. Bovenop is een groot glaspaneel waardoor het echappement heel mooi zichtbaar is. De gehele kast is voorzien van heel fijn floraal graveerwerk van een hele goede kwaliteit. De voor- en zijkanten zijn voorzien van glaspanelen. De messing achterdeur is genummerd 5288 en voorzien van fraai graveerwerk en heeft gaten voor de bediening met shutters. De kast zelf heeft afgeschuinde hoeken en een geprofileerde vlakke voet. Derek Roberts schrijft in zijn bekende boek dat hij dit type klok beschouwd als één van de mooiste en elegantste ooit gemaakt. Lit; Derek Roberts, Carriage and other travelling clocks, 1993. pp.41-68, 86.