Een Franse vergulde reisklok met zeldzame tourbillon, Victor Reclus, circa 1890.

Omschrijving

Tourbillon en Caroussel

Bij zakhorloges die rechtop in de jas- of vestzak gedragen werden zouden eventuele imperfecties aan de balans problemen kunnen geven omdat de zwaartekracht steeds dezelfde invloed heeft. Om dit eventuele probleem te compenseren vond de beroemde klokkenmaker en uitvinder Abraham Louis Breguet de tourbillon uit in 1795 waarna hij deze patenteerde in 1801. Bij de tourbillon draait de balans en het echappement in zijn geheel rond om zo de negatieve invloeden van de zwaartekracht te compenseren. Naast de technische voordelen die het mechanisme al dan niet zou hebben is de werking ervan een lust voor het oog. Meerdere makers hebben zich met deze materie beziggehouden waaronder Bahne Bonniksen (1859 – 1935) die de ‘Karussel’ ontwikkelde een variant op de tourbillon. Minder bekend is Victor Reclus, een Parijse klokkenmaker die o.a. een zilveren medaille won op de tentoonstelling 1878. Hij patenteerde deze variant op de tourbillon waarbij net als bij de ‘Karussel’ het echappement gemonteerd is op een roterend plateau. Bij deze variant draait het plateau echter veel sneller dan bij de Bonniksen variant. Reclus zal deze technische vinding niet in de laatste plaats toegepast hebben vanwege de fascinerende werking waarmee hij zijn klokken extra aantrekkelijk maakte.

Breveté S.G.D.G.

De 7.5 brede geëmailleerde wijzerplaat heeft Romeinse cijfers en vijf minuten markering. In het centrum staat een cirkel waarin staat ‘Breveté S.G.D.G.’ en het VR merk van Victor Reclus Paris. De geblauwd stalen wijzers zijn van het Breguet type. Breveté S.G.D.G (Sans Ganrantie Du Gouvernement) is een merk dat bestond tot 1968 betekend Patent zonder garantie van de overheid.

Het uurwerk

Ook het uurwerk heeft op de achterplatine het handelsmerk van Victor Reclus en de inscriptie ‘Breveté S.G.D.G.’. Het wordt aangedreven door twee veertonnen en heeft een gangduur van acht dagen. Het wordt gereguleerd door een prachtig gemaakt en gegraveerd caroussel met ankerechappement in combinatie met een bi-metalen balans. De klok slaat de hele en halve uren d.m.v. zaagslagwerk op een gong. Door op de knop te drukken repeteert de klok het laatst geslagen uur.

Gorge case

De vergulde messing kast is van het ‘Gorge’ type waarbij de naam ‘gorge’ (kloof) refereert of slaat op de diepe profielen. De kast wordt bekroond door een handvat boven een ovaal glas waardoor de tourbillon fraai zichtbaar is. Alle zijden zijn voorzien van facetgeslepen glaspanelen. De geprofileerde voet staat op platte poten.

Victor Reclus

Victor Reclus stond in 1860 en 1880 geregistreerd als werkende aan de Rue du Temple en in 1890 aan de Rue Turenne. Hij werd geroemd om de fraaie reisklokken die hij maakte in 1859 en waarvoor hij een zilveren medaille won op de Tentoonstelling van 1867. Verder zijn er meerdere vindingen van hem bekend en hield hij zich bezig met elektrische klokken. (Tardy, Dictionnaire des Horlogers Français pp. 546, Allix and Bonnert, Carriage Clocks, PP. 449.