Een kleine Weense vergulde reisklok met grande sonnerie, circa 1850.

Omschrijving

Weense reisklokken

In het Habsburgse Rijk, Oostenrijk-Hongarije, ontwikkelde zich een eigen klokkentraditie die vanaf het midden van de 18e eeuw enige omvang begon te krijgen. De uurwerken zijn meestal licht gebouwd waarbij de goede werking komt door de zeer fijne afwerking. Ook zijn relatief veel uurwerk uitgerust met grande sonnerie kwartierslagwerk. Er ontstond bij de Weense klokkenmakers, net als bij de Fransen, een productie van reisklokken in het derde kwart van de 18e eeuw. Maar waarbij de Franse reisklokkenproductie een enorme vlucht nam in het tweede kwart van de 19e eeuw, bleef de productie van Weense reisklokken relatief klein en meer gericht op de luxe markt. Dit kleine fraaie klokje is uitzonderlijk vanwege de kleine afmetingen en de strakke uitvoering van het kastje dat elk ornament ontbeert. Maar ook al is het een klein klokje, het heeft wel kwartierslag, repetitie en een wekker. Ook heeft het klokje nog het originele reisfoedraal wat niet alleen weinig voorkomt maar er natuurlijk ook erg mooi uitziet.

Verzilverde wijzerplaat

De 6-cm brede verzilverde wijzerplaat is versierd met gegraveerde bloempatronen en heeft Romeinse cijfers. De elegante wijzers hebben ruitvormige punten en zijn net als de strakke wekker-instelwijzer gemaakt van geblauwd staal. Boven de XII zit een asje waar men d.m.v. de opwindsleutel het slagwerk kan afzetten.

grande sonnerie

Het uurwerk met een gangduur van 30-uur wordt aangedreven door geschroefde veertonnen waarvan de middelste is voor het gaande werk. Dit wordt gereguleerd door een cilindergang in combinatie met een gladde balans. De twee veertonnen bij IX en III drijven het grande sonnerie slagwerk aan. Dit slaat d.m.v. zaagslagwerk eerst de kwartieren en daarna de uren op een gong. Door op het kleine knopje te drukken dat op de kast zit herhaalt de klok het laatst geslagen kwartier en uur. Een vierde veerton is van de wekker die eveneens op de gong slaat.

Verguld messing kastje

Het rechthoekige verguld messing kastje wordt bekroond door een gegoten halfrond handvat. Door voor- en achterzijde zijn voorzien van deurtjes. De geprofileerde voet staat op bolpootjes. Bij dit fraaie klokje zit nog het reisfoedraal.