Een zeldzame Franse Art Deco ambroliet Reutter patent atmos klok, circa 1935

Omschrijving

Reutter Patent Atmos

Jean-Léon Reutter ontwikkelde in 1927 zijn eerste prototype van een klok waarvan de veer wordt opgewonden door veranderingen in temperatuur en luchtdruk. Na een aantal verbeteringen kon er in het midden van 1929 begonnen worden met de commerciële productie van de Reutter patent Atmos. Zijn technische hoogstandje was onder andere mogelijk door de torsieslinger te vergroten, daardoor kreeg deze een langere draaitijd en een lager tikgetal. Ook hing hij de balans aan een elinvar draad die ongevoelig is voor temperatuurverschillen wat de accuratesse enorm verbetert. Het uurwerk werd zeer fijn uitgevoerd en voorzien van robijnen waardoor de klok heel weinig energie nodig heeft. De klok heeft slecht 1/1000 van de energie van een conventionele klok nodig. Deze verbeteringen combineerde hij met zijn opwindmechanisme. Dit bestaat uit draaibare trommel waarin een U-vormige glasbuis gevuld met ammoniakgas en kwik is gemonteerd. Door het uitzetten en krimpen van het ammoniakgas verschuift het kwik waardoor de bus draait. Deze draaiing wordt gebruikt om een veer op te winden waarop het uurwerk loopt.
Tussen 1930 en 1938 werden deze klokken onder leiding van Reutter geproduceerd. Daarna nam Jaeger LeCoultre het patent over en modificeerde het mechanisme enigszins. Deze nieuwe productie kwam pas na de Tweede Wereldoorlog van de grond. Daardoor is het aantal Reutter Atmos klokken beperkt gebleven. Er zijn verschillende uitvoeringen qua behuizing. Deze strakke versie met een kast van ambroliet en vernikkeld beslag is een heel puur voorbeeld van Art Deco. Ze zijn zeldzaam omdat ze toen erg modern of avant garde waren. Het is niet moeilijk voor te stellen dat deze klok in ieder interieur past, zowel klassiek als modern.

ATMOS

De 11-cm vierkante gelakte wijzerplaat heeft Romeinse cijfers. Het centrum is gesigneerd ATMOS pendule perpetuelle en onder de VI BREVETS J.L. REUTTER made in France. De fraaie zwarte wijzers zijn een art deco versie van de Breguet wijzers.

Pendule Perpetuelle

Het uurwerk loopt op een veer. Deze veer wordt opgewonden door de draaibewegingen van de trommel die veroorzaakt worden door temperatuurverschillen. Het uurwerk behoeft dermate weinig energie dat het 48 uur blijft lopen bij een temperatuurverschil van één graad. De grote balans die zichtbaar is door het venster onder heeft een draaitijd van 30 seconden. Omdat er altijd wel temperatuurverschillen zijn wordt de klok telkens opgewonden. Daarom noemde Reutter de klok ook wel Pendule perpetuelle.

Art Deco

De rechthoekige kast is gemaakt van ambroliet, een imitatie van amber dat al eind 19e eeuw is uitgevonden. De lunet en het venster voor de balans zijn net als de afgeschuinde voet gemaakt van vernikkeld messing. De strakke lijnen en de schuine voet zijn kenmerkend voor de Art Deco, de gangbare zakelijke stijl van de jaren ’20 – ’30 van de twintigste eeuw.