De klok van de koningin deel 4, restauratie update.

Een zeldzaam grote Hollandse tafelklok met speelwerk uit Koninklijk bezit.

Collectie Koningin Juliana

Gude & Meis kon recentelijk een Hollandse tafelklok kopen die in maart 2011 verkocht is bij Sotheby’s Amsterdam. Deze veiling bestond geheel uit objecten en kunst uit de collectie van Koningin Juliana. Het lijkt ons interessant om in een reeks korte artikelen de achtergrond, geschiedenis, kenmerken en restauratie met u te delen.

Na de eerdere berichten over waar de klok ooit was en uitleg over de datering en tafelklokken is het een beetje afwachten. De restaurateurs zijn druk aan het werk om de klok weer in zijn volle glorie te herstellen. En er is goed nieuws; de kast is af. Daarom leek het ons leuk om in een kort bericht even te laten zien hoe de kast gerestaureerd is.

De oude situatie

Als we goed kijken op de oude foto’s kunnen we zien dat er al wat mankementen waren aan de klok. Het meest zichtbare is het houten ‘krulletje’ dat helemaal bovenop naast de sierknop staat. Maar ook stukjes van de sierlijsten en het zaagwerk blijken al óf beschadigd te zijn óf te missen. Op de foto in de catalogus blijkt het ‘krulletje’ wel aanwezig te zijn maar bij aankoop door ons leek het toch weer weg. Zelfs op de foto uit paleis Noordeinde uit de jaren 1930 lijkt de klok al in een wat beschadigde staat te zijn terwijl de klok in de woonvertrekken van Wilhelmina stond. Best wel opmerkelijk als we ons realiseren dat zij destijds één van de rijkste vrouwen ter wereld was.Het zou ook betekenen dat er bijna honderd jaar niets aan de klok is gedaan.

 

De oude staat

 

 

 

 

 

 

Hier zijn de beschadigingen te zien aan het zaagwerk aan de voorkant. Als we goed kijken kunnen we deze beschadigingen ook zien op de foto uit 1967.

De zijkanten

 

 

 

 

 

 

Dit zijn detailfoto’s van beide zijkanten. Niet alleen het zaagwerk mist aan één kant, ook een messing lijst en een halfronde houten profiellijst ontbreken.

De ‘bell top’

Naast het stukje ornament dat miste naast de sierknop bovenop bleek er nog meer aan de hand te zijn met de bovenkant. Een heel stuk van het zaagwerk miste aan een zijkant. Ook bleek de ‘bell top’ los te staan op de klok waarbij een reepjes stof lieten zien dat dit bewust gedaan was. Het blijft een vraag waarom dat gedaan was.

 

 

 

De plint

 

 

 

 

 

 

Op de foto’s van de voet kunnen we zien dat het messing beslag gedeeltelijk los zat. Wel is hierdoor de hoekverbinding wel mooi zichtbaar. Ook heeft de klok een tijdje in een vochtige ruimte gestaan waardoor de zwarte laklaag aangetast en vlekkerig geworden was.

Een aangename verrassing

Alles bij elkaar leek het er op dat er best wel wat onderdelen van de kast die misten en daarom gereconstrueerd moesten worden.. Dat is natuurlijk mogelijk maar wel kostbaar. Maar we hadden geluk. Want zoals gebruikelijk bij tafelklokken staat het uurwerk op een plankje dat op blokjes staat zodat het geheel wat hoger staat. Er is dus een holle ruimte onder het uurwerk. waar men niet heel makkelijk in kan kijken. Tot onze aangename verrassing vonden we toen we het uurwerk uit de kast haalden, onder het plankje een hele hoop onderdelen. Waarschijnlijk was het beleid om losgeraakte onderdelen in de klok te leggen voor eventuele reparatie op een later moment. Het metalen- en halfronde ebben profiel hoefden nu niet bijgemaakt te worden en het zaagwerk kon zelfs aangevuld en teruggeplaatst worden.

Het eindresultaat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hier zien we uiteindelijke resultaat. De losse delen weer terugelijmd. Het zaagwerk hersteld, aangevuld en teruggeplaats op een ondergrond van nieuwe stof.. Alle messing delen schoongemaakt en weer gemonteerd. Tenslotte is de zwarte laklaag opnieuw gedaan waardoor het geheel er weer fantastisch uitziet.. Hulde aan de restaurator!!

Op dit moment wordt er hard gewerkt aan het uurwerk en de wijzerplaat….. Wordt vervolgd!