Een fraaie Japanse ‘kake-dokei’ lantaarnklok met gegraveerde panelen, circa 1800.

Omschrijving

Kake-dokei

Hoewel het uiterlijk en de bouw erg op elkaar lijken, onderscheidden de Japanners vier verschillende ‘lantaarnklokken’. De ‘Yagura-dokei’ heeft een piramidevormige houten onderstel dat de gewichten verborg, terwijl de ‘Dai-dokei’ op een open, vaak geornamenteerde standaard stond. Er werden nog twee andere types onderscheiden die werden opgehangen aan de ’tokobashira’, de centrale pilaar van een traditioneel Japans huis. Er is de ‘Hashira-dokei’, een lantaarnklok die op een houten console werd geplaatst. Tenslotte is er de ‘Kake-dokei’, een klok die door middel van een beugel en afstandhouders direct aan de tokobashira werd gehangen, vergelijkbaar met veel Europese lantaarnklokken. Bij dit exemplaar wordt de aanpassing aan de Japanse tijd tot stand gebracht door middel van twee foliots, een voor de dag- en een voor de nachturen. Door het slagwerk worden deze automatisch omgewisseld bij zonsopgang en zonsondergang. De visuele aantrekkingskracht van de bewegende foliot wordt versterkt door de fraai gegraveerde landschappen op de wijzerplaat en de kast. Het komt niet vaak voor dat je een klok en drie gravures in één hebt. De perfectie waar de Japanse ambachtslieden bekend om staan komt tot uitdrukking in de uitvoering van het uurwerk en de prachtige gravering van de kast. Een waar kunstobject voor aan de muur.

Kalender

De 7.4-cm doorsnee opgelegde wijzerplaat is gegraveerd met de twaalf ’toki’ en ‘halve toki’. Bij de nachturen zijn er kleine gaten voor de instelling van de wekker. The enkele ajour gezaagde geblauwde wijzer draait eens per etmaal. The wijzerplaat is gemonteerd op een messig front dat versierd is met een gegraveerd landschap. Boven de wijzerplaat zijn er twee vensters voor de kalender.

Foliots

Het messing uurwerk wordt aangedreven door gewichten en heeft een gangduur van drie dagen. Het wordt gereguleerd door spillegang in combinatie met twee wisselende foliots. Door uitlichting via het slagwerk wisselt de klok twee maal per dag van foliot. Op deze manier past het uurwerk zich aan de verschillen van de dag- en nachturen. Het uurwerk slaat de hele- en halve toki op een bel d.m.v. een sluitschijf. De wekker wordt aangedreven door een extra gewichtje met contragewicht.

gegraveerde landschappen

Op de rechthoekige gegraveerde messing kast staat de bel op een prachtig gedraaide belsteun. Net als de voor plaat zijn de beide deuren versierd met fraai gegraveerde landschappen. Aan de binnenkant zijn de deuren gegraveerd met bloemen en bladeren. De kast hangt aan de muur d.m.v. een beugel en afstandhouders.