Een Franse Art Deco vernikkelde elektrische wandregulateur, Brillié Frères, circa 1920.

Omschrijving

Brillié Frères

‘Brillié’ werd opgericht in 1898 opgericht door Charles Vigreux en Lucien Brillié in Levallois-Perret bij Parijs onder de naam ‘Société en Nom Collectif’ (SNC). Tussen 1900 en 1910 veranderden ze de naam in SNC Brillié Frères. Rond 1912 werd de naam nog eens aangepast naar SA Brillié Frères welke bleef behouden tot de sluiting in 1981. In de literatuur zijn geen eenduidige data te vinden maar ergens rond 1900 – 1908 ontwikkeld Professor Féry een elektrische klok met een hoefijzervormige magneet die door een spoel beweegt. Brillié paste het ontwerp aan door onder andere de vorm van de magneet aan te passen. De bijna vrij bewegende slinger is gemaakt van Invar, een legering die niet reageerd op temperatuurverschillen. Hierdoor blijft de slingerlengte gelijk wat de accuratesse enorm vergroot. De uitkomst was een elektrische precisie wandklok die, wanneer goed afgesteld, minder dan een seconde afweek per dag. In het observatorium van Parijs werden meerdere half-seconde Brillié klokken gebruikt voor de tijdmeting. Ook werden deze klokken geleverd met extra elektrische contacten waardoor ze andere klokken konden aansturen.

Centrale secondewijzer

De geëmailleerde wijzerplaat heeft grote zwarte Arabische cijfers voor de dag-uren. De binnenring van kleinere rode Arabische cijfers is voor de nacht-aanduiding. De zwarte wijzers hebben een mooie geometrische Art Deco vorm. De centrale secondewijzer is rood wat een mooi contrast geeft met de andere wijzers en de wijzerplaat.

elektrische regulateur

Strikt genomen heeft deze elektrische regulateur geen uurwerk. De slinger heeft een slingerbeweging van een halve seconde en een slingerstaaf van invar. Deze wordt aangedreven door de hoefijzervormige magneet die telkens net voor het onderste punt een impuls krijgt van de elektrische spoel. Hierdoor is de slinger met spoel een onafhankelijk werkend systeem. Een pal op de slingerstaaf duwt, wanneer deze naar links slingert, een tandwiel dat de wijzers aandrijft. Hierdoor geeft de klok hele seconden weer. Op de spoel is een systeem met wijzer aangebracht waarmee de fijnafstelling kan worden gesteld.

vernikkelde kast

Veruit de meeste Brillié regulateurs zijn uitgevoerd met een kast waarvan de omlijsting van hout is gemaakt. Het model 1595 met een messing frame waarin vijf glaspanelen zijn gezet komt veel minder voor. Deze zeer aantrekelijke uitvoering met een vernikkelde kast op een fraai getekend marmeren achterplaat zelfs zeldzaam te noemen. Het geheel wordt aan de muur bevestigd met een ophangplaat waar de klok aangehangen wordt.