Een grote Zwitserse cilinderspeeldoos met trommel en bellen van Rivenc, circa 1880.

Omschrijving

Cilinderspeeldozen

De eerste cilinderspeeldozen ontstonden aan het begin van de negentiende eeuw. Eerst werden de tanden van de mechanieken afzonderlijk vastgeschroefd, maar al snel werden er grotere ‘kammen’ gemaakt met meerdere tanden. Tijdens het tweede kwart van de eeuw werden deze kammen geperfectioneerd waardoor de kwaliteit van het geluid steeds beter werd. De makers lieten het hier niet bij en begonnen te experimenteren met andere vindingen die de speeldozen beter en aantrekkelijker zouden maken. Na het midden van de eeuw begonnen sommige makers bellen, trommels, castagnetten en zelfs orgels toe te voegen om die naast de kam te laten klinken. Deze accessoires waren ook aantrekkelijk om naar te kijken tijdens het spelen. Een speeldoos was soms ook een object om anderen te imponeren met zijn geluid. Het werd het nu ook een visueel aantrekkelijk spektakel voor de 19e-eeuwse toeschouwer. Dit grootse stuk heeft vandaag de dag nog steeds aantrekkingskracht door zijn grote kast en prachtige geluid en mechanisme.

Het mechanisme

Het messing mechanisme wordt aangedreven door een veerton met vaste opwindhendel. Het speelt één van tien aria’s met een 38-cm gepende cilinder op twee kammen, een trommel en zes schotel bellen die zichtbaar zijn. Er zijn hendels voor spelen/stop, en herhalen/verwisselen (van de melodieën).

De kist

De rechthoekige kist heeft een gezwart geprofileerd deksel waarvan de randen gefineerd zijn met koningshout en centraal met bloemenmarquetterie. Aan de zijkant zijn fraaie gegoten messing handvaten. De geprofileerde plint staat op platte poten.

Melodiekaart

Aan de binnenkant van de deksel is de melodiekaart vastgemaakt;
Tambour, Timbres.
1. So wie du Walzer
2. Il Trovatore Coro di Zingari
3. Le Carnaval de Venise
4. Lonange aux Femmes Mazurka
5. Marche de Tannhauser
6. Valse de Faust
7. Le Barbier de Séville C ne de Figaro
8. Guillaume Tell Cyrolienne
9. L’Etudiant Polka
10. La Fille de Mad. Angot Choeur