Een kleine Engelse messing lantaarnklok met slagwerk, Thomas Stivers London, circa 1750

Omschrijving

Lantaarnklok

In Engeland ontstaat het type klok dat we nu aanduiden met ‘lantaarnklok’ rond 1600. De term ‘lantaarn klok’ is een latere vinding die waarschijnlijk in de 19e eeuw werd geïntroduceerd. Meestal werden deze klokken in boedelbeschrijvingen en inventarissen aangeduid met ‘brass clock’ of ‘house clock’. Rond het eind van het derde kwart van de 17e eeuw neemt de productie van deze klokken een enorme vlucht. Dat zorgt er onder andere voor dat handwerkslieden zich konden specialiseren in het maken van bepaalde onderdelen. Hierbij moeten we bijvoorbeeld denken aan cijferringen, wijzers, platines en bellen. Deze ‘verdeling van arbeid’ zoals dat genoemd wordt zorgde voor een verbetering van de kwaliteit en lagere maakkosten. Een nadeel is echter dat het ook zorgde voor uniformiteit in uiterlijk en afmetingen. Hierdoor zijn Engelse klokken van afwijkende afmetingen eigenlijk altijd relatief zeldzaam en daardoor extra geliefd. Hiernaast kan ook gesteld worden dat kleine klokken zeldzaam zijn omdat het hier meestal gaat om een tweede of derde klok in een huishouden. Als men zich maar één klok kan veroorloven zal men immers voor een klok kiezen voor een leefruimte die door iedereen gezien kan worden. Vaak hebben kleine lantaarnklokken geen slagwerk omdat ze voor de slaapvertrekken bedoeld waren. Dat dit klokje wel slagwerk heeft maakt het niet alleen nog zeldzamer maar ook aantrekkelijk vanwege het gezellige geluid.

Cijferring

De 10-cm brede getoogde messing wijzerplaat heeft een gegraveerde verzilverde cijferring met Romeinse cijfers voor de uren en een vijf-minuten aanduiding met Arabische cijfers. De ajour gezaagde wijzers zijn gemaakt van geblauwd staal. De hoeken van de wijzerplaat zijn versierd met gegoten rococo hoekstukjes. In de toog zijn vergelijkbare versieringen aangebracht naast een rond verzilverd naamplaatje waarop staat : Tho.s Stivers London.

Spillegang

Het uurwerk wordt aangedreven door een gewicht aan een ‘eindeloos koord’ en heeft een gangduur van dertig uur. Het heeft spillegang in combinatie met een korte slinger. De klok slaat de hele uren op een bel d.m.v. een sluitschijf. Het uurwerk heeft een onder- en bovenplaat die door vier fraaie pilaren met elkaar verbonden zijn.

Zijfrets

De klok wordt bekroond door belkruis op vier siervaasjes waarop nog een centraal siervaasje staat. Aan de zijkanten onder de bel zijn fraai gegraveerde en ajour gezaagde frets aangebracht. Aan beide zijkanten zitten deurtjes die toegang geven tot het uurwerk. De klok hangt door middel van een ophang beugel en sporen aan de muur.