Een zeldzame Hollandse mahonie wielbarometer, Primavesi Amsterdam, circa 1765.

Omschrijving

Het verhaal

Tijdens de ontwikkeling van de barometer zijn veel verbeteringen en vindingen er op gericht geweest om de schaalverdeling te vergroten. Bij de enkelvoudige buis van Torricelli is de schaalverdeling ongeveer zeven centimeter lang inclusief de extremen. Dat betekend dat de normalere waarden binnen de vier centimeter vallen. Het is dus niet altijd eenvoudig om fluctuaties te zien. In de Nederlanden koos men meestal voor de contrabarometer van Huygens. Deze fraaie barometer behoort echter tot de wielbarometers. Het principe is eigenlijk heel eenvoudig. Een vlottertje aan een touwtje dat om een wijzeras is gedraaid en een contragewichtje heeft, ligt op het kwik in het reservoir van een kwikbuis. Door schommelingen in de luchtdruk wordt het vlottertje omhoog of omlaag bewogen. De verbinding met de wijzer laat deze bewegen en maakt slechts kleine fluctuaties goed zichtbaar. In Engeland en Frankrijk komen wielbarometers regelmatig voor maar zijn heel anders van ontwerp dan dit Hollandse exemplaar. De vormgeving van dit instrument ligt heel dicht bij de Hollandse enkelvoudige en contrabarometers uit deze periode.

De schaalplaten

Boven is een vierkante verzilverde en prachtig gegraveerde schaalplaat gesigneerd in een cartouche Lod.k Primavesi Fec Amsteldam. De wijzer is van geblauwd staal. In de hoeken zijn tulpenvormige versieringen aangebracht. Onder de schaalplaat is de thermometer aangebracht die eveneens gemaakt is van gegraveerd en verzilverd messing. Ook deze plaat is gesigneerd Lod.k Primavesi Amsteldam. Het jongste temperatuurrecord is 1761.

De kast

De rechthoekige mahonie kast heeft boven een profiellijst. Ook aan de zijkanten zijn fraaie profielen aangebracht. Onder aan de kast zit de reservoirbehuizing die concaaf en convex gebogen aan de voorzijde en onder eindigt met een gedraaide sierknop.