Een Frans Zwitserse messing Capucine reisklok met repetitie en wekker, circa 1800.

Omschrijving

Capucine

Vanaf het derde kwart van de 18e eeuw kwam er in Frankrijk een productie van reisklokken tot ontwikkeling. De klokken die uitgevoerd waren met kasten gemaakt van vuurverguld brons of exotische houtsoorten wordt meestal aangeduid met ‘pendule d’officier.’ Maar er was ook een groep reisklokken die een wat meer sobere uitvoering hadden en meestal een messing kast hadden. Deze klokken worden meestal aangeduid met ‘Capucine’. De naam kan op twee manieren worden verklaard. De bel waardoor deze klokken vaak bekroond wordt zou lijken op de kap van de monnikspijen van de Capucijner monniken. Een andere verklaring zou zitten in de overeenkomst van de sobere leefwijze van deze monniken en de relatief sobere uitvoering van deze klokken ‘à la Capucine’.

smalle lunet

De geëmailleerde wijizerplaat heeft Romeinse cijfers en is gevat in een smalle geribbelde lunet. Een dergelijke smalle lunet is een indicatie dat het hier om een relatief vroeg exemplaar gaat. Latere uitvoeringen werden voorzien van steeds bredere lunetten. De fraaie messing wijzers zijn van het Breguet type. De wekkerinstelwijzer is gemaakt van geblauwd staal.

Morbier slagwerk

Het uurwerk wordt aangedreven door twee veertonnen en heeft een gangduur van ten minste acht dagen. Het wordt gereguleerd door ankergang in combinatie met een slinger aan een touwtje dat versteld kan worden door een draaiknop. De klok slaat de hele- en halve uren op een bel d.m.v. zaagslagwerk. Als de klok op de hele uren heeft geslagen herhaalt de klok dit na een ongeveer een minuut. Dit noemt men ookwel Morbier slagwerk. Het nut zit ‘m in het feit dat als een klok gaat slaan men zich dat vaak te laat realiseert en vergeet te tellen. Bij de tweede keer is men wel alert om het aantal slagen te tellen. De meeste Comtoise klokken doen dit ook. Aan de zijkant van de kast zit een hendel waarmee men de klok het laatste uur kan laten repeteren. Omdat licht maken niet eenvoudig was in vroegere tijden kon men door de repetitie ‘horen’ hoe laat het ongeveer was. Tenslotte heeft de klok ook een wekkermechanism met trekopwinding. Met de functies van slagwerk, repetitie en wekkerwerk was deze Capucine een complete reisklok dieaan veel wensen voldeed.

messing kast

Het uurwerk is gevat in een messing kast die bekroond wordt door een bel met een handvat op een siervaasje. Op de hoeken zijn nog vier siervaasjes geplaatst. De achter- en zijkanten zijn voorzien van deurtjes. Het geheel staat op gedraaide messing poten.