Een zeldzame Zwitserse ‘Mandoline Quatuor’ cilinder speeldoos, Paillard, circa 1870

Omschrijving

Het mechanisme

Het messing mechanisme wordt aangedreven door een veerton met een vaste opwindhendel. De maar liefst 60-cm lange en ruim 8-cm doorsnee gepende cilinder speelt één van acht aria’s op een dubbele stalen kam. Door een ingenieus systeem met lang doorklinkende basklanken in combinatie met veel dubbele noten ontstaat er een orchestraal klinkend geheel met een zeer rijke schakering. Het mechanisme heeft twee bedieningshendels met een verzilverde messing aanduiding. De voorste hendel is er om de speeldoos aan te zetten en te laten stoppen aan het einde van de melodie. De achterste hendel is er om een melodie te herhalen of om de melodieën achter elkaar te laten spelen. Aan het einde van de laatste melodie springt de cilinder terug naar de eerste melodie.

De kist

De rechthoekige kist met afgeschuinde hoeken is geheel gefineerd met wortelnoten fineer waarin banden zijn aangebracht van fruithout en overdwars gefineerd notenhout. Aan de zijkanten zijn rijk versierde verguld messing handvaten geplaatst. De rijk geprofileerde gezwarte voet is geplaatst op platte poten.

Het programma

Het fraaie titelblad is gemerkt P.V.F St Croix Suisse. P.V.F. is de afkorting voor Pailard Vaucher Fils. De speeldoos speelt acht verschillende bekende melodieën;

1. Oberon ouverture Weber
2. Martha Die Letzte Rose Flotow
3. Lohengrin Erenlich gefühn Wagner (Bruids mars)
4. Il Trovatore Duo; Ai nostri monti Verdi
5. L’Hirondelle et le Prisonier Croisez
6. Frühlingslied Mendelsohn
7. Méditation sur le premier prélude de Bach Gounod
8. Vespers Siciliennes ei voi Palerme Verdi

De makers

P.V.F. Paillard Vaucher Fils.
Al in 1814 zijn er leden van de Paillard familie die zich bezig houden met het vervaardigen van speeldozen in Ste.-Croix. Een aantal goede makers komt voort uit deze familie. Het is niet geheel duidelijk welke leden uiteindelijk in de firma terecht kwamen. Frederic Vaucher, een maker van goede cilinder speeldozen die door Jérémie Recordon naar Ste.-Croix werd gehaald werd mede firmant van de PVF firma.